De high-tech media liggen deze dagen onder vuur omdat ze enorme macht hebben gekregen. Tegelijkertijd worden ze op handen gedragen omdat ze vrijheid van meningsuiting voor iedereen betekenen. Nu Trump wordt geweerd komt de discussie (eindelijk) op gang. In de VK van 12-1 staat een pleidooi van Roel Wieringa voor concurrentie (gaat niet werken, ze zijn daarvoor te groot en te rijk). Pieter Klok geeft terecht aan dat het probleem zit in het verdienmodel. Hij pleit daarom voor een breed maatschappelijk en politiek debat. Ik zie een hoop gekakel voor me en een lange weg.
Waar men aan voorbij gaat is dat digitale ‘media’ als Facebook en Twitter heel anders zijn dan gewone (print)media. Een gratis krant of tijdschrift leeft net als digitaal van advertenties. Echter, de adverteerder schiet in print met hagel en digitaal met scherp. Terwijl hij voor digitaal ook nog eens veel minder betaalt. Om die reden vallen adverteerders als een blok voor digitale giganten die op maat hun boodschap kunnen leveren. Als je Social Media een normalere vorm wilt geven is de oplossing eenvoudig: verbied dat software gratis blijft bij massagebruik. Voer eenvoudige wetgeving in waarbij het leveren van gratis software bij meer dan x-aantal gebruikers wordt verboden. En leg meteen vast dat het verkopen van persoonlijke gebruikersdata is verboden.
Een grens van bijvoorbeeld 100.000 betekent dat er voldoende ruimte blijft voor startups om zich in de picture van de bestaande media te spelen. Boven die grens moeten de Techbedrijven van iedere gebruiker een vast bedrag gaan vragen en betalen (bijvoorbeeld 5 euro/dollar per jaar). De voordelen:
- De vrijheid van meningsuiting is niet meer in het geding, want het instapbedrag voor een account is laag. Wil je meepraten dan moet je er dat minimum bedrag voor betalen (uitkeringsgerechtigden krijgen er jaarlijks 10 euro bij om van dit recht gebruik te kunnen maken, zodat niemand zich buitengesloten hoeft te voelen);
- Anoniem ‘schreeuwen’ is niet langer mogelijk, want iedereen is traceerbaar. Bijdragen zullen daardoor weloverwogen worden en kunnen daadwerkelijk een functionele bijdrage aan een debat leveren;
- Bots die accounts aanmaken zijn niet meer mogelijk. Hierdoor zullen vervuilde bijdragen (advertenties) zonder duidelijke afzender verdwijnen;
- Omdat alle grote softwaresuccessen (>100.000 gebruikers) betaald worden, betekent dit dat ook games niet gratis blijven. Dat betekent minder verslavingsmogelijkheden voor kinderen (extra in-app verkoop blijft mogelijk);
- Door te betalen voor software, al is het slechts enkele euro’s, geef je als gebruiker aan deze te waarderen. Het levert de leverancier stabiele inkomsten op wat voor deze een hogere privacygraad mogelijk maakt. Zelfs voor Facebook;
- Door klanten te laten betalen worden Facebook en consorten normalere media. Adverteerders kunnen nog steeds gerichter schieten dan bij print, maar de privacy-eisen kunnen paal en perk stellen aan de mogelijkheden;
- Frisse concurrentiemogelijkheden omdat ook Google niet gratis blijft.
En zo zijn er nog wel wat voordelen te bedenken.
Enige nadeel is dat het lastiger wordt voor mensen om anoniem hun ongenoegen te spuien in onvrije landen. Nu kun je dat eenvoudig oplossen op basis van IP-adressen. Stel dat Facebook enkel gratis accounts mag bieden op door een wereldorganisatie vrijgesteld land. Neem bijvoorbeeld China. Voor betalende westerlingen heeft het geen zin om via VPN daar een gratis account te regelen, want toevoegingen worden niet getoond in vrije landen. Ook weer op basis van IP. Maar voor journalisten en waakzame Chinezen in andere landen is dat dus wel handig. Enfin, you get my drift.
Als Europa zo’n wet zou invoeren – gratis tot een bepaald limiet – voor software die hier wordt ontwikkeld komen we al een heel eind. Probleem is natuurlijk dat Facebook, Twitter en Google Amerikaans zijn. Tegelijkertijd zijn Amerikanen dol op geld, zeker als dat uit het buitenland komt. Nu ben ik er zeker van dat Facebook minstens de helft van haar gebruikers overhoudt als betaling ervoor zou worden ingevoerd. Een bedrag van 5 dollar netto levert de Amerikaanse schatkist meer dan 1 miljard euro op per jaar. Neem je Twitter, YouTube, etc (dus ook Google!) erbij, dan kom je op vele miljarden. Daar moet de Amerikaanse overheid toch gevoelig voor zijn, lijkt me.